TÜRK EDEBİYATI TARİHİ I

Ders Genel Bilgileri

Ders Kodu AKTS T+U+L Kredi Ders Türü
CTL14337 4 3+0 3 Seçmeli
Ders Linki (Türkçe) :
Ders Linki (İngilizce) :
Dersin Dili Türkçe
Dersin Düzeyi Lisans
Öğretim Türü Örgün Öğretim
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Amacı Edebiyat tarihi ve Türk Edebiyatında Fuat Köprülü ve Ahmet Hamdi Tanpınar gibi önemli şahsiyetler hakkında bilgi edinmek, Türk edebiyatında devirler nesiller meselesini kavramak ve Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatının temel hususiyetleri, önemli şahsiyetleri ve zemin metinlerini öğrenmek.
Dersin İçeriği Bu derste Türkiye’de edebiyat tarihçiliğinin tarihi ve sorunları üzerinde durulacaktır. Batıda ve Türkiyede edebiyat tarihi yazımının başlangıçları hakkında bilgi verilecek, edebiyat tarihinin tarih, edebiyat eleştirisi ve edebiyat kuramları ile ilişkisi, benzerlik ve farklılıkları tartışılacaktır. Öte yandan, metodik edebiyat tarihi yazımı arayışları, Brunetiere, H. Taine ve Lanson tecrübeleri ve bu örneklerin Türkiyedeki karşılıkları, Rene Wellekin ileri sürdüğü görüşlerin günümüze doğru kaydettiği mesafeler hakkında bilgi verilecek. Edebiyatımızın devirlere ayrılması hususunda muhtelif yaklaşımlar tartışılacak ve Ziya Paşa, Şehabettin Süleyman, Faik Reşat, Fuat Köprülü, İsmail Habib, İsmail Hikmet, Agâh Sırrının, Nihad Saminin, Ahmet Hamdi Tanpınarın edebiyat tarihleri incelenecektir. Ayrıca Batılılaşma süreci, Tanzimat Edebiyatı işlenecektir. Tanzimat dönemi edebî nesillerinin mukayesesi; Şinasi, Nâmık Kemal, Ziya Paşa, Ekrem, Hamid, Sezai ve Nabizade Nazım’ın sanat hususiyetleri ve eserleri; şiir, hikâye ve roman incelemeleri, tenkîd ve tiyatro örnekleri ele alınacaktır.
Dersin Ön Koşulları -
Dersin Koordinatörü -
Dersi Verenler Dr. Öğr. Üyesi Ayşe ŞENER
Dersin Yardımcıları -
Staj Durumu Yok

Dersin Kaynakları

Kaynaklar Ahmet Kabaklı, Türk Edebiyatı 5 Cilt, İstanbul 2006. Nihad Sami Banarlı, Resimli Türk Edebiyat Tarihi, MEB Yayınları, 2001.Wellek, Warren, Teori, tenkit ve edebiyat tarihi, Edebiyat Teorisi, Dergâh Yayınları Fuat Köprülü: Türk Edebiyatı Tarihi, Akçağ Yayınları Ahmet Hamdi Tanpınar: 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Dergâh Yayınları Ö. F. Akün, Fuat Köprülü, İslam Ansiklopedisi, c. 32. Ö. F. Akün, Fuat Köprülü, İslam Ansiklopedisi, c. 32.“Tanzimat Devri Edebiyatı”, İslam Ansiklopedisi Cilt 12/2, İstanbul: MEB Yayınları, 2001. (Madde Yazarı: Kenan Akyüz)“Tanzimat Kaynakçası”, Başlangıçtan Günümüze Kadar Büyük Türk Klasikleri Tarih Antoloji Ansiklopedi, Cilt: 9, İstanbul: Ötüken-Söğüt, 2004, s.164-172.“Türk Edebiyatı-Tanzimat Edebiyatı”, Türk Ansiklopedisi Cilt 32, Ankara: MEB Yayınları, 1983. (Madde Yazarı: Kenan Akyüz)Ahmet Hamdi Tanpınar, 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, 10. baskı, İstanbul: Çağlayan Kitabevi, 2003.Ahmet Hamdi Tanpınar, 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Yayına Hazırlayan: Abdullah Uçman, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2006.Ahmet Hamdi Tanpınar, Edebiyat Üzerine Makaleler, 7. bsk., İstanbul: Dergâh Yayınları, 2005.Ali Budak, Batılılaşma Sürecinde Çok Yönlü Bir Osmanlı Aydını Münif Paşa, İstanbul: Kitabevi, 2004.Alim Gür, Ebüzziya Tevfik: Hayatı; Dil, Edebiyat, Basın, Yayın ve Matbaacılığa Katkıları, Ankara: Kültür Bakanlığı, 1998.Başlangıçtan Günümüze Kadar Büyük Türk Klasikleri Tarih Antoloji Ansiklopedi, Cilt: 8-9, İstanbul: Ötüken-Söğüt, 2004.Bernard Lewis, Modern Türkiye’nin Doğuşu, Çeviren: Prof. Dr. Metin Kıratlı, 9.bsk, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2004.Cevdet Perin, Tanzimat Edebiyatında Fransız Tesiri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1946.Erdoğan Erbay, Eskiler ve Yeniler Tanzimat ve Servet-i Fünûn Neslinin Divan Edebiyatına Bakışı, Erzurum: Akademik Araştırmalar, 1997.Eski ve Yeni Harflerle Yeni Türk Edebiyatı Metinleri, Yayına Hazırlayan: Önder Göçgün, Konya: Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, 1987.Fatih Andı, Ara Nesil Şairi Mehmed Celal, İstanbul: Alfa Yayınları, 1995.Fatih Andı, Servet-i Fünûn’a Kadar Yeni Türk Şiirinde Şekil Değişmeleri, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 1997.Fatma Aliye Hanım, Ahmet Cevdet Paşa ve Zamanı, Yayına Hazırlayan: Metin Hasırcı, İstanbul: Pınar Yayınları, 1994.Hasan Akay, Tanzimat Sonrası Türk Edebiyatında Yeni Fikirler, İstanbul: Kitabevi, 1998.Hilmi Ziya Ülken, Türkiyede Çağdaş Düşünce Tarihi, 2. bsk., İstanbul: Ülken Yayınları, 1979.Hilmi Ziya Ülken, Uyanış Devirlerinde Tercümenin Rolü, İstanbul: Vakit Gazete-Matbaa-Kütüphane, 1935.İnci Enginün, Tanzimat Devrinde Shakespeare: Tercümeleri ve Tesiri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1979.İnci Enginün, Türkçede Shakespeare, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2008.İnci Enginün, Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyet’e (1839–1923), İstanbul: Dergâh Yayınları, 2006.İsmail Habib Sevük, Avrupa Edebiyatı ve Biz: Garpten Tercümeler Cilt.1-2, İstanbul: Remzi Kitabevi, 1940-41.İsmail Habib Sevük, Edebi Yeniliğimiz II, İstanbul: Devlet Matbaası, 1932.İsmail Habib Sevük, Tanzimat’tan Beri, İstanbul: Remzi Kitabevi, 1944.İsmail Habib Sevük, Türk Teceddüd edebiyatı Tarihi, İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1921-1922.İsmail Parlatır, “XIX. Yüzyıl Yeni Türk Şiiri”, Türk Dili Türk Şiiri Özel Sayısı IV, Sayı: 481-482, (Ocak-Şubat 1992), s.1-285.Kayahan Özgül, “Yusuf Kamil Paşa’nın Tercüme-i Telemak’ı”, Erdem, Cilt. 14, Sayı: 40, (Ocak 2002), s. 193–241.Kayahan Özgül, Arayışlar Devri Türk Şiiri Antolojisi, Ankara: Türk Diyanet Vakfı Yayınları, 2000.Kayahan Özgül, Divan Yolundan Pera’ya Selametle: Modern Türk Şiirine Doğru, Ankara: Hece Yayınları, 2006.Kayahan Özgül, Osmanlının Hazanında Gazel Dökümü: Modern Türk Şiirini Ararken, Ankara: Hece Yayınları, 2006.Kayahan Özgül, XIX. Asrın Benzersiz Bir Politekniği: Münif Paşa, Ankara: Elips Kitap, 2005.Kenan Akyüz, Encümen-i daniş, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 1975.Kenan Akyüz, Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri, İstanbul: İnkılâp Kitabevi, 1995.Kenan Akyüz, Batı Tesirinde Türk Şiiri Antolojisi, 4. bsk., İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1986.Mehmet Kaplan, Şiir Tahlilleri, İstanbul: Dergâh Yayınları, 1997.Mehmet Kaya Bilgegil, Yakınçağ Türk Kültür ve Edebiyatı Üzerine Araştırmalar: Yeni Osmanlılar C.I, Ankara: 1976.Nazlı Rana Güler, Bir Osmanlı Aydını İbrahim Ethem Pertev Paşa, Ankara: Berikan Yayınları, 2004.Niyazi Berkes, Türkiye’de Çağdaşlaşma, Ankara: Bilgi Yayınevi, 1973.Orhan Okay, Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2005.Ömer Faruk Akün, “Tanzimat Edebiyatı Sözü Ne Dereceye Kadar Doğrudur? I-II”, Kubbealtı Akademi Mecmuası, Cilt.6, Sayı: 2–3, (!977).Şerif Mardin, Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu, Çevirenler: Fahri Unan-Mümtaz’er Türköne, İstanbul: İletişim Yayınları, 1996.Tanzimat Edebiyatı, Derleyen: İsmail Parlatır, Ankara: Akçağ Yayınları, 2006.Tanzimat I-II, İstanbul: MEB Yayınları, 1999.Ümid Meriç, Cevdet Paşanın Cemiyet ve Devlet Görüşü, 2. bsk., İstanbul: Ötüken Neşriyat, 1979.Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi I-II-III-IV-V, Yayına Hazırlayanlar: Mehmet Kaplan-İnci Enginün-Birol Emil-Zeynep Kerman, İstanbul: Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1993.Yeni Türk Edebiyatı Seçme Metinler, Yayına Hazırlayan: Kazım Yetiş, İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı, 1996.Abdülhak Hâmid Tarhan Bütün Şiirleri 1-2-3-4, Yayına Hazırlayan: İnci Enginün, İstanbul: Dergâh Yayınları, 1997-99.Mehmet Kaplan, “Garam’daki İçtimaî ve Felsefî Fikirler”, Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar I, 6. bsk., İstanbul: Dergâh Yayınları, 2002, s.301-313.Mehmet Kaplan, “Tabiat Karşısında Abdülhak Hâmid I-II”, Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar I, 6. bsk., İstanbul: Dergâh Yayınları, 2002, s.314-352.Ömer Faruk Akün, “Abdülhak Hâmid’in Basılı Eserleri Hakkında Yeni Bilgiler”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt.15, (1967), s.107-159.Sema Uğurcan, Abdülhak Hâmid Tarhan’ın Eserlerinde Tarih, İzmir: Akademi Kitabevi, 2002.Abdullah Uçman, “Akif Paşa”, İslam Ansiklopedisi, Cilt.1, İstanbul: TDV, 1989, s. 261-263.Ali İhsan Kolcu, Türk Şiirinde Yokluk Fikri ve Akif Paşa’nın Adem Kasidesi, Ankara: Akçağ Yayınları, 2002.Abdullah Uçman, Muallim Naci, İstanbul: Toker Yayınları, 1974.Celal Tarakçı, Muallim Naci Efendi ve Eserlerinden Seçmeler, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1994.Fevziye Abdullah Tansel, “Muallim Naci ve Recaizade Ekrem Arasındaki Münakaşalar ve Bu Münakaşaların Sebep Olduğu Edebî Hadiseler”, Türkiyat Mecmuası, Cilt.10, (1951–53), s.159-200.Doğumunun Yüzellinci Yılında Namık Kemal, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 1993.İnci Enginün, “Namık Kemal ve Tiyatro”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 4.bsk., İstanbul: Dergâh Yayınları, 2001, s. 26-34.Kazım Yetiş, Namık Kemalin Türk Dili ve Edebiyatı Üzerine Görüşleri ve Yazıları, 2. bsk., İstanbul: Alfa Yayım Dağıtım, 1996.Mehmed Kaplan, Namık Kemal: Hayatı ve Eserleri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1948.Mehmet Kaplan, “Hürriyet Kahramanı: Namık Kemal”, Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar 3 Tip Tahlilleri, 4. bsk., İstanbul: Dergâh Yayınları, 2001, s.177-185.Bütün Eserleri Recaizade Mahmut Ekrem I-II-III, Yayına Hazırlayanlar: Nurettin Çetin-İsmail Parlatır-Hakan Sazyek, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1997.İsmail Parlatır, Recai-zade Mahmut Ekrem, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1986.Kazım Yetiş, Talim-i Edebiyatın Retorik ve Edebiyat Nazariyatı Sahasında Getirdiği Yenilikler, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi, 1996.Bedri Mermutlu, Sosyal Düşünce Tarihimizde Şinasi, İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2003.Bütün Eserleri Şinasi, Yayına Hazırlayanlar: İsmail Parlatır-Nurullah Çetin, Ankara: Ekin Kitabevi, 2005.Gündüz Akıncı, Batıya Yönelirken Şinasi, 2. bsk., Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, 1966.Bütün Eserleri Şinasi, Yayına Hazırlayanlar: İsmail Parlatır-Nurullah Çetin, Ankara: Ekin Kitabevi, 2005.Gündüz Akıncı, Batıya Yönelirken Şinasi, 2. bsk., Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, 1966.İnci Enginün, “Şair Evlenmesi”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 4.bsk., İstanbul: Dergâh Yayınları, 2001, s. 11-18.Fethi Gözler, Ziya Paşa’nın Terci-i Bend’i ile Terkib-i bend’i Üzerine Düşünceler, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1987.Mehmet Kaya Bilgegil, Ziya Paşa Üzerine Bir Araştırma, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları, 1979.Mustafa Apaydın, Türk Hiciv Edebiyatında Ziya Paşa, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 2001.Önder Göçgün, Ziya Paşa’nın Hayatı, Eserleri, Edebi Şahsiyeti ve Bütün Şiirleri ve Eserlerinden Açıklamalı Seçmeler, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2001.
Notlar Mehmet Fuad Köprülü, Türk Edebiyatı Tarihi, Akçağ Yayınları, 2009. Atilla Özkırımlı, Türk Edebiyatı Tarihi 2 Cilt, İstanbul 2000.
Ön Hazırlık ve Dokümanlar -
Ödev -

Ders Yapısı

Matematik ve Temel Bilimler% 0
Mühendislik Bilimleri% 0
Mühendislik Tasarımı% 0
Sosyal Bilimler% 50
Eğitim Bilimleri% 0
Fen Bilimleri% 0
Sağlık Bilimleri% 0
Alan Bilgisi% 50
Değerlendirme Ölçütleri
Yarı Yıl Çalışmaları Sayısı Katkı
Ara Sınav 1 % 40
Kısa Sınav 0 % 0
Ödev 0 % 0
Devam 0 % 0
Uygulama 0 % 0
Proje 0 % 0
Yarıyıl Sonu Sınavı 1 % 60
Arazi Çalışması 0 % 0
Atölye Çalışması 0 % 0
Laboratuvar 0 % 0
Sunum/Seminer Hazırlama 0 % 0
Toplam 2 % 100
AKTS Hesaplama İçeriği
Etkinlik Sayısı Süresi (Saat) Toplam İş Yükü
Ders Süresi 15 3 45
Sınıf Dışı Ç. Süresi 15 3 45
Ödevler 1 10 10
Ara Sınavlar 1 20 20
Yarıyıl Sonu Sınavı 0 0 0
Kısa Sınav 0 0 0
  120 | AKTS Kredisi : 4

Ders Konuları

Hafta Konu Öğretim Yöntem ve Teknikleri Ön Hazırlık ve Dokümanlar
1 Ders İzlencesi, dersin kaynakları ve dersin tanıtılması. Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi
2 19. yüzyıl ortalarına kadar Türk edebiyatı tarihiyle ilgili kaynaklar; Sanat, edebiyat ve edebiyat tarihi kavramları. Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi
3 Edebiyat Tarihlerimiz ve Edebiyat Tarihçiliği Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi
4 Fuat Köprülünün Edebiyat Tarihçiliği Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi
5 Ahmet Hamdi Tanpınarın Edebiyat Tarihçiliği Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi
6 Tanzimat Edebiyatının Arka Planı: Matbaa, gazetecilik, okullar, sefaretnameler ve tercüme faaliyetleri Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi
7 Sosyal ve Politik Fikirler Devri I. Nesil: Şinasi Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi
8 ARA SINAV Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi
9 Sosyal ve Politik Fikirler Devri I. Nesil: Namık Kemal Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi
10 Sosyal ve Politik Fikirler Devri I. Nesil: Namık Kemal Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi
11 Sosyal ve Politik Fikirler Devri I. Nesil: Ziya Paşa Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi
12 Romantik Büyük Izdıraplar Devri II. Nesil: Recaizade Mahmut Ekrem Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi
13 Romantik Büyük Izdıraplar Devri II. Nesil: Muallim Naci Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi
14 Romantik Büyük Izdıraplar Devri II. Nesil: Ahmet Mithat Efendi Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi
15 Genel tekrar. Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi

Dersin Öğrenme Çıktıları: Bu dersin başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla öğrenciler şunları yapabileceklerdir:

# Açıklama
1 Edebiyat tarihi disiplinini anlayabilme.
2 Türk edebiyatının tarihî gelişimini öğrenebilme ve ana dönüm noktalarını sebepleriyle beraber kavrayabilme.
3 19. yüzyıl ortalarına kadar Türk edebiyatı tarihiyle ilgili kaynaklar söyleyebilme
4 Tanzimat Edebiyatının önde gelen şair ve yazarlarının eserlerini tanıyabilme.
5 Tanzimat Edebiyatının belli başlı edebî türlerini inceleyebilme.

Dersin Program Çıktılarına Katkısı

  P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 P9 P10 P11 P12 P13
Ö1 3554533443434
Ö2 4545334545434
Ö3 5453344353344
Ö4 5543343353354
Ö5 5453344335435

Katkı Düzeyi: 0:Yok     1:Çok Düşük     2:Düşük     3:Orta     4:Yüksek     5:Çok Yüksek