Ders Genel Bilgileri

Ders Kodu AKTS T+U+L Kredi Ders Türü CTL16709 6 3+0 3 Seçmeli Ders Linki (Türkçe) : Kopyala Ders Linki (İngilizce) : Kopyala Dersin Dili Türkçe Dersin Düzeyi Yüksek Lisans Öğretim Türü Örgün Öğretim Dersin Türü Seçmeli Dersin Amacı Anadolu ve Rumeli ağızları üzerinde yapılmış derleme, inceleme ve tasnif çalışmalarının tanıtılması, ağız araştırma yöntemlerinin kavratılması. Türkiyedeki çeşitli ağızların karakteristik özelliklerinin o ağızlarla ilgili yayınlardan alınmış seçme metinler yardımıyla öğretilmesi. Dersin İçeriği Ağız terimi, Anadolu ve Rumeli ağızları konusunda yapılmış derleme, inceleme ve tasnif çalışmaları, ağız araştırmaları yöntemleri, Ağız transkripsiyon sistemi; Erzurum, Kars, Diyarbakır, Doğu Karadeniz, Nevşehir, Batı Karadeniz, Batı Anadolu, Doğu Rumeli ve Batı Rumeli ağız bölgelerinin özellikleri. Dersin Ön Koşulları Ön koşul bulunmamaktadır. Dersin Koordinatörü Prof. Dr. Bülent BAYRAM Dersi Verenler Prof. Dr. ABDULKADİR ATICI Dersin Yardımcıları Arş. Gör. Meryem HAMİŞOĞLU Staj Durumu Yok

Dersin Kaynakları

Kaynaklar Anadolu Ağızlarının Sınıflandırması, TDK Yay., Ank.,1996 Korkmaz ZeynepNevşehir ve Yöresi Ağızları, Ank. Ün. DTCF Yay., Ank. 1977Ağız Araştırmaları Bilgi Şöleni, TDK Yay., Ank.,1999 Ay, Özgür, Türkiye Türkçesi Ağızlarında Fiil Çekimi, TDK Yayınları, Ankara, 2009 Ercilasun Ahmet BicanKars İli Ağızları TDK Yay., Ankara, 2002 Eren EminZonguldak Bartın Karabük İlleri Ağızları, TDK Yay Ankara 1997 Erten MünirDiyarbakır Ağzı, TDK Yay., Ankara, 1994 Gemalmaz EfrasiyapErzurum İli Ağızları, TDK Yay., Ankara, 1995 Gülensoy Tuncer, Ercan AlkayaTürkiye Türkçesi Ağızları Bibliyografyası, 2. bs., Akçağ Yay. Ankara 2003 Günay TurgutRize İli Ağızları, TDK Yay., Ankara, 2002 Kalay EminEdirne İli Ağızları, TDK Yay., Ankara, 1998 Karahan Leylâ Notlar Canan İleri, (2022), Türkiye Türkçesi Ağızlarını İnceleme Yöntemi, Pegem Akademi. Döküman Komisyon, (2022), Türkiye Türkçesi Ağızlarından Seçmeler, (Ed. Leyla Karahan, Özgür Ay), Ankara: TDK Yayınları. Ödev Ders sunumları, metin tahlilleri

Ders Yapısı

Matematik ve Temel Bilimler % 0 Mühendislik Bilimleri % 0 Mühendislik Tasarımı % 0 Sosyal Bilimler % 60 Eğitim Bilimleri % 0 Fen Bilimleri % 0 Sağlık Bilimleri % 0 Alan Bilgisi % 40

Değerlendirme Ölçütleri Yarı Yıl Çalışmaları Sayısı Katkı Ara Sınav 1 % 40 Kısa Sınav 0 % 0 Ödev 0 % 0 Devam 0 % 0 Uygulama 0 % 0 Proje 0 % 0 Yarıyıl Sonu Sınavı 1 % 60 Arazi Çalışması 0 % 0 Atölye Çalışması 0 % 0 Laboratuvar 0 % 0 Sunum/Seminer Hazırlama 0 % 0 Toplam 2 % 100

AKTS Hesaplama İçeriği Etkinlik Sayısı Süresi (Saat) Toplam İş Yükü Ders Süresi 14 3 42 Sınıf Dışı Ç. Süresi 14 7 98 Ödevler 5 7 35 Ara Sınavlar 1 3 3 Yarıyıl Sonu Sınavı 1 3 3 Kısa Sınav 0 0 0   181 | AKTS Kredisi : 6

Ders Konuları

Hafta Konu Öğretim Yöntem ve Teknikleri Döküman 1 Ağız kavramının tanımlanması. Bu kavramın dil, şive, lehçe, diyalekt, aksan gibi benzer kavramlarla ilişkisi ve bunlar arasındaki yeri. Ağız bilimi araştırmalarının gerekliliği. Ağızlar ve yazı dili münasebeti. Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi Makale vb bilimsel çalışmalar 2 Anadolu ağızları üzerinde yapılan ilk çalışmalar: Yabancı araştırıcılar dönemi (1867-1940) ve Ahmet Caferoğlu dönemi (1940-1950). Ahmet Caferoğlu dönemi sonrası günümüze kadar yapılan ağız metni derleme ve inceleme çalışmaları. Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi Makale vb bilimsel çalışmalar 3 Anadolu ağızlarındaki çeşitli dil unsurlarıyla (sıfat-fiil ekleri, fiil çekimi vb.) ilgili çalışmalar. Anadolu ağızlarının söz varlığı. Anadolu ağızlarının tasnifiyle ilgili çalışmalar. Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi Makale vb bilimsel çalışmalar 4 Ağız araştırmalarında yöntem: Sahaya çıkmadan yapılacak hazırlık çalışmaları ve saha çalışmasında dikkat edilecek noktalar. Ağız araştırmalarında yöntem: Derlenen ağız malzemesini metne dönüştürme. Ağız metni işaretleri ve bunlarla ilgili değerlendirme. Konuyla ilgili örnek metinlerin incelenmesi ve hazırlanması Örnek metinler ve testler 5 Rumeli ağızlarıyla ilgili olarak yabancı araştırıcılar tarafından yapılmış derleme ve inceleme çalışmaları. Rumeli ağızlarıyla ilgili olarak yerli araştırıcılar tarafından yapılmış derleme ve inceleme çalışmaları. Konuyla ilgili örnek metinlerin incelenmesi ve hazırlanması Örnek metinler ve testler 6 Rumeli ağızlarının tasnifi konusunda yapılan çalışmalar ve bu çalışmalarda kullanılan ölçütlerin değerlendirilmesi. Rumeli ağızları üzerindeki Kıpçak tesiri. Konuyla ilgili örnek metinlerin incelenmesi ve hazırlanması Örnek metinler ve testler 7 Anadolu ve Rumeli ağızları üzerindeki çalışmaların bir bütün hâlinde değerlendirilmesi. Ağız çalışmaları açısından aciliyeti olan bölgeleri Konuyla ilgili örnek metinlerin incelenmesi Örnek metinler ve testler 8 ARA SINAV - - 9 Kars ağzının karakteristik özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş birer metnin tahlili. Erzurum ağzının karakteristik özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş birer metnin tahlili.Örnek bir ağız bölgesine ait metinler üzerinde inceleme çalışmaları. Konularla ilgili soruların oluşturulması Örnek metinler ve testler 10 Diyarbakır ağzının karakteristik özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş bir metnin tahlili. Erzurum ve Kars ağızlarıyla karşılaştırma. Doğu Karadeniz ağızlarının karakteristik özellikleri. Bu bölgeden seçilmiş bir metnin tahlili. Erzurum ve Diyarbakır ağızları Konuyla ilgili örnek metinlerin incelenmesi ve hazırlanması Örnek metinler ve testler 11 Batı Karadeniz ağızlarının karakteristik özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş bir metnin tahlili. Doğu Karadeniz, Erzurum ve Diyarbakır ağızlarıyla karşılaştırma. Nevşehir ağzının karakteristik özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş bir metnin tahlili. Konuyla ilgili örnek metinlerin incelenmesi ve hazırlanması Örnek metinler ve testler 12 Batı Anadolu (Ege) ağızlarının karakteristik özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş bir metnin tahlili. Batı ve Doğu Karadeniz, Nevşehir, Erzurum ve Diyarbakır ağızlarıyla karşılaştırma. Anadolu ağızları üzerinde genel karşılaştırma. Konuyla ilgili örnek metinlerin incelenmesi ve hazırlanması Örnek metinler ve testler 13 Rumeli ağızlarının genel özellikleri. Rumeli ağızlarıyla ilgili çalışmaların hatırlatılması. Doğu Trakya ağzının özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş bir metnin tahlili. Önceki ağızlarla karşılaştırma. Konuyla ilgili örnek metinlerin incelenmesi ve hazırlanması Örnek metinler ve testler 14 Rumeli ağızlarının genel özellikleri. Rumeli ağızlarıyla ilgili çalışmaların hatırlatılması. Doğu Trakya ağzının özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş bir metnin tahlili. Önceki ağızlarla karşılaştırma. Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi Örnek metinler ve testler 15 Batı Rumeli ağızlarına ait metinler üzerinde çalışma. Önceki ağızlarla karşılaştırma. Anadolu ve Rumeli ağızlarının karşılaştırılması ve genel değerlendirme. Konuyla ilgili makale vb. çalışmaların okunup değerlendirilmesi Örnek metinler ve testler

Dersin Öğrenme Çıktıları: Bu dersin başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla öğrenciler şunları yapabileceklerdir:

# Açıklama 1 Ağız terimini ve onunla ilgili lehçe, şive vb. terimleri tanımlar. 2 Ağızların oluşumuna katkıda bulunan unsurları ve ağızlardaki karşıtlık ve benzerliklerin sebeplerini açıklar. 3 Ağızların yazı diliyle ilişkisini ve ağız bilimi araştırmalarının niçin gerekli olduğunu anlatabilir. 4 Anadolu ve Rumeli ağızları konusunda yerli ve yabancı araştırıcıların yaptıkları çalışmaları kronolojik sırayla özetler. 5 Ağız araştırmalarında kullanılan yöntemleri uygulayabilir. 6 Anadolu ve Rumeli ağızlarıyla ilgili olarak yapılmış eski ve yeni çalışmaları karşılaştırır.

Dersin Program Çıktılarına Katkısı

P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 P9 P10 P11 P12 P13 P14 Ö1 3 4 4 3 5 3 4 4 1 1 3 4 4 5 Ö2 3 5 4 3 5 3 5 3 1 1 4 4 4 4 Ö3 3 5 4 4 5 4 4 4 1 1 5 4 5 4 Ö4 3 5 4 4 4 4 4 5 1 1 4 5 4 5 Ö5 4 4 4 4 4 3 5 4 1 1 4 4 4 4 Ö6 4 4 4 5 5 4 4 4 1 1 5 4 4 4

Katkı Düzeyi: 0:Yok     1:Çok Düşük     2:Düşük     3:Orta     4:Yüksek     5:Çok Yüksek