Ders Genel Bilgileri

Ders Kodu AKTS T+U+L Kredi Ders Türü IKT15707 6 3+0 3 Seçmeli Ders Linki (Türkçe) : Kopyala Ders Linki (İngilizce) : Kopyala Dersin Dili Türkçe Dersin Düzeyi Yüksek Lisans Öğretim Türü Örgün Öğretim Dersin Türü Seçmeli Dersin Amacı İktisadi Sistemler dersinin amacı, farklı toplumların üretim, bölüşüm ve tüketim sorunlarını çözmek için geliştirdikleri ekonomik düzenleri kavramsal, tarihsel ve karşılaştırmalı bir çerçevede incelemektir. Bu ders, öğrencilere kapitalizm, sosyalizm ve karma ekonomi gibi temel iktisadi sistemlerin teorik temellerini, tarihsel gelişim süreçlerini ve günümüzdeki dönüşümlerini analiz etme becerisi kazandırmayı hedefler. Ayrıca, iktisadi sistemlerin sadece ekonomik boyutlarıyla değil; siyasal, toplumsal ve kültürel etkileriyle birlikte değerlendirilmesini sağlayarak, öğrencilere eleştirel düşünme ve farklı sistemler arasındaki karşılaştırmalardan hareketle güncel tartışmalara katkı sunma yetkinliği kazandırır. Dersin İçeriği Ders kapsamında öncelikle iktisat biliminin temel sorunları ve iktisadi sistem kavramının teorik çerçevesi ele alınacaktır. Ardından, kapitalizmin tarihsel gelişimi, liberal düşüncenin ortaya çıkışı, farklı liberalizm anlayışları ve kapitalist ekonomik düzenin unsurları tartışılacaktır. Sosyalizm ve sosyalizmin temelleri, tarihsel deneyimleri ve çöküş nedenleri detaylı biçimde incelenecek; liberal kapitalizmden müdahaleci kapitalizme geçiş süreci ve karma ekonomik sistemin doğuşu açıklanacaktır. Türkiye’nin iktisadi sistem deneyimleri tarihsel bağlamda ele alınırken, küreselleşme, teknolojik gelişmeler ve krizlerin kapitalizm üzerindeki etkileri tartışılacaktır. Ders, öğrencilere hem klasik sistemlerin hem de çağdaş alternatif modellerin (örneğin katılımcı ve yeşil ekonomiler) değerlendirilmesine imkân sunarak geleceğe dair iktisadi sistem senaryoları geliştirme olanağı sağlar. Dersin Ön Koşulları Yok Dersin Koordinatörü Prof. Dr. Raif CERGİBOZAN Dersi Verenler Dr. Öğr. Üyesi Canan Özge EĞRİ Dersin Yardımcıları Yok Staj Durumu Yok

Dersin Kaynakları

Kaynaklar Üstünel, Besim. Ekonominin Temelleri. İstanbul: Beta Yayınları.Hamitoğulları, Beşir. Çağdaş İktisadi Sistemler. Ankara: Turhan Kitabevi.Boratav, Korkut. Türkiye İktisat Tarihi, 1908–2007. Ankara: İmge Kitabevi.Kazgan, Gülten. Türkiye Ekonomisinde Liberal Dönüşüm. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.Keyder, Çağlar. Türkiye’de Devlet ve Sınıflar. İstanbul: İletişim Yayınları. Notlar İlgili elektronik kaynaklar ve makaleler gerektiğinde paylaşılacaktır. Döküman Dünya Bankası (World Bank) – World Development Report (her yıl)IMF (International Monetary Fund) – World Economic OutlookOECD – Economic Outlook ve Institutional Framework ReportsUNDP – Human Development Report Ödev Kavramsal Tartışma – İktisadi sistem, iktisadi rejim ve iktisadi model kavramlarının karşılaştırılmasıKarşılaştırmalı Analiz – Kapitalist ve sosyalist sistemlerin büyüme, gelir dağılımı ve istikrar açısından kıyaslanmasıVaka İncelemesi – Sovyetler Birliği’nde merkezi planlamanın güçlü ve zayıf yönleriVaka Analizi + Güncel Tartışma – Çin’in sosyalist piyasa ekonomisi modeli: Teorik temeller ve uygulamalarKarşılaştırmalı İnceleme – İskandinav ülkelerinde karma ekonomi modeli ve sosyal adaletTarihsel İnceleme – Türkiye’de Cumhuriyet dönemi boyunca iktisadi sistem arayışlarıKavramsal + Eleştirel Tartışma – 1980 sonrası neoliberal dönüşümün piyasa ekonomisine etkileriKarşılaştırmalı Analiz – Küreselleşme çağında farklı ülkelerde iktisadi sistemlerde dönüşümlerGüncel Tartışma – Dijitalleşme ve yapay zekânın iktisadi sistemler üzerindeki etkileriNormatif Tartışma – İklim krizi bağlamında “yeşil iktisadi sistem” arayışlarıPolitika Analizi – Pandemi sonrası devlet müdahalesi ve piyasa–devlet dengesiEleştirel Analiz – İktisadi sistemlerde gelir dağılımı ve sosyal eşitsizlikKarşılaştırmalı Tartışma – İktisadi sistemler ile demokratikleşme ilişkisiAlternatif Modeller İncelemesi – Katılımcı ekonomi, dayanışma ekonomisi, İslami iktisatSürdürülebilirlik Analizi – İktisadi sistemlerin sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumu

Ders Yapısı

Matematik ve Temel Bilimler % 0 Mühendislik Bilimleri % 0 Mühendislik Tasarımı % 0 Sosyal Bilimler % 100 Eğitim Bilimleri % 0 Fen Bilimleri % 0 Sağlık Bilimleri % 0 Alan Bilgisi % 0

Değerlendirme Ölçütleri Yarı Yıl Çalışmaları Sayısı Katkı Ara Sınav 1 % 40 Kısa Sınav 0 % 0 Ödev 0 % 0 Devam 0 % 0 Uygulama 0 % 0 Proje 0 % 0 Yarıyıl Sonu Sınavı 1 % 60 Arazi Çalışması 0 % 0 Atölye Çalışması 0 % 0 Laboratuvar 0 % 0 Sunum/Seminer Hazırlama 0 % 0 Toplam 2 % 100

AKTS Hesaplama İçeriği Etkinlik Sayısı Süresi (Saat) Toplam İş Yükü Ders Süresi 15 3 45 Sınıf Dışı Ç. Süresi 15 4 60 Ödevler 0 0 0 Ara Sınavlar 1 20 20 Yarıyıl Sonu Sınavı 1 60 60 Kısa Sınav 0 0 0   185 | AKTS Kredisi : 6

Ders Konuları

Hafta Konu Öğretim Yöntem ve Teknikleri Döküman 1 Ekonomi ve İktisadi Sorunlar Soru-Cevap Basılı ve elektronik kaynaklar 2 Ekonomik Sistemlere Giriş Soru-Cevap Basılı ve elektronik kaynaklar 3 Kapitalizme Giden Yol İlgili dökümanların incelenmesi Basılı ve elektronik kaynaklar 4 Liberalizmin Doğuşu, Gelişimi ve Temel İlkeleri İlgili dökümanların incelenmesi Basılı ve elektronik kaynaklar 5 Farklı Liberalizm Anlayışları İlgili dökümanların incelenmesi Basılı ve elektronik kaynaklar 6 Liberal Siyasal Düzen (Demokrasi) İlgili dökümanların incelenmesi Basılı ve elektronik kaynaklar 7 Liberal Ekonomik Düzen (Kapitalizm) Karşılaştırmalı analiz Basılı ve elektronik kaynaklar 8 Sosyalizm İlgili dökümanların incelenmesi Basılı ve elektronik kaynaklar 9 Sosyalizmin Temelleri Basılı ve elektronik kaynaklar Basılı ve elektronik kaynaklar 10 Sosyalizmin Çöküşü ve Nedenleri Basılı ve elektronik kaynaklar Basılı ve elektronik kaynaklar 11 Liberal Kapitalizmden Müdahaleci Kapitalizme Karşılaştırmalı analiz Basılı ve elektronik kaynaklar 12 Devletin Ekonomik Hayata Müdahalesi: Karma Ekonomik Sistem İlgili dökümanların incelenmesi Basılı ve elektronik kaynaklar 13 Türkiye’nin İktisadi Sistemi İlgili dökümanların incelenmesi Basılı ve elektronik kaynaklar 14 Küreselleşme ve Kapitalizm İlgili dökümanların incelenmesi Basılı ve elektronik kaynaklar

Dersin Öğrenme Çıktıları: Bu dersin başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla öğrenciler şunları yapabileceklerdir:

# Açıklama 1 Öğrenciler, iktisadi sistem, iktisadi rejim ve iktisadi model kavramlarını ayırt edebilecek ve aralarındaki farkları açıklayabilecektir. 2 Öğrenciler, kapitalist, sosyalist ve karma iktisadi sistemleri üretim, bölüşüm ve istikrar açısından karşılaştırarak güçlü ve zayıf yönlerini analiz edebilecektir. 3 Öğrenciler, farklı dönemlerde ortaya çıkan iktisadi sistemlerin tarihsel gelişimini ve dönüşüm nedenlerini değerlendirebilecektir. 4 Öğrenciler, küreselleşme, dijitalleşme, yapay zekâ ve iklim krizi gibi güncel süreçlerin iktisadi sistemler üzerindeki etkilerini tartışabilecektir. 5 Öğrenciler, Türkiye’nin ve diğer ülkelerin iktisadi sistem deneyimlerini eleştirel bir bakış açısıyla inceleyerek sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumunu yorumlayabilecektir.

Dersin Program Çıktılarına Katkısı

P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 P9 P10 P11 Ö1 5 5 5 4 5 4 4 4 4 4 4 Ö2 5 5 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Ö3 5 5 4 4 4 5 4 4 4 4 4 Ö4 5 5 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Ö5 5 5 4 4 4 4 4 4 4 4 4

Katkı Düzeyi: 0:Yok     1:Çok Düşük     2:Düşük     3:Orta     4:Yüksek     5:Çok Yüksek